ΓΙΑΤΙ ΜΑΣ ΕΛΚΟΥΝ ΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ, ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ;

άρθρο του Yavor Dragostinov, Personality Measurement

Η ελκυστικότητα των προσωπικοτήτων της Σκοτεινής Τριάδας φαίνεται καλά τεκμηριωμένη, ωστόσο τα εμπειρικά στοιχεία είναι περιορισμένα. Η αξιολόγηση του κατά πόσον οι προσωπικότητες είναι ελκυστικές για βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες σχέσεις είναι πολύ δύσκολο.

Σε επερχόμενη έρευνα, κατά τον έλεγχο της φυσικής ελκυστικότητας, η ελκυστικότητα των σκοτεινών χαρακτηριστικών εξαφανίστηκε. Οι γνώσεις μας μπορεί να είναι ακόμα πολύ περιορισμένες για οριστικά επιστημονικά συμπεράσματα. Τα κακά αγόρια πάντως τερματίζουν πρώτα — τουλάχιστον σύμφωνα με πολλούς ψυχολόγους, καθώς αυτό εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο μεγάλης προσοχής σε πολλά άρθρα και βίντεο.

Αυτό ίσως δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι το αρχέτυπο του «κακού παιδιού» υπάρχει εδώ και αιώνες, προφανώς αντικατοπτρίζοντας τις συμπεριφορές της κοινωνίας απέναντι σε τέτοιες προσωπικότητες κυρίως στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Τα περισσότερα μέσα που συζητούν αυτό συνήθως ξεκινούν ρωτώντας τον αναγνώστη ή τον θεατή εάν έχουν ερωτευτεί κάποιο είδος αντι-ήρωα στο παρελθόν, και αν ναι, καθησυχάζοντας το κοινό ότι δεν είναι μόνοι. Και σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, το 43 τοις εκατό των Βρετανών βρίσκουν στην πραγματικότητα ελκυστική την ιδέα του «κακού παιδιού», παραπέμποντας σε αυτοπεποίθηση, πάθος και γοητεία.

Φυσικά, δεν υπάρχει τίποτα κακό να συζητάμε τέτοιες έρευνες ή ακόμα και να μιλάμε για ανέκδοτες προσωπικές εμπειρίες ή αξιοθέατα. Ωστόσο, όταν τα κομμάτια των μέσων ενημέρωσης αναφέρουν την επιστήμη πίσω από αυτό, συχνά αναφέρονται στις προσωπικότητες της «Σκοτεινής Τριάδας» και στην προτεινόμενη σεξουαλική απήχησή τους. Αυτό είναι παραπλανητικό, καθώς αυτές οι μελέτες χρησιμοποιούν συχνά μεθοδολογίες που δεν είναι αρκετά ισχυρές για να αξιολογήσουν οριστικά την ελκυστικότητα τέτοιων χαρακτηριστικών προσωπικότητας.

Η έννοια της Σκοτεινής Τριάδας (DT) - ναρκισσισμός, μακιαβελισμός και ψυχοπάθεια - εισήχθη από τους Delroy Paulhus και Kevin Williams το 2002. Έκτοτε, το DT έχει προκαλέσει θύελλα ενδιαφέροντος τόσο για τον ακαδημαϊκό κόσμο όσο και για τη λαϊκή κουλτούρα, οδηγώντας σε χιλιάδες εμπειρικές μελέτες, άρθρα ιστολογίου και όψεις για την τριάδα.

Ενώ εννοιολογικά, τα τρία γνωρίσματα περιγράφουν διαφορετικές τάσεις, τα στοιχεία δείχνουν ότι και τα τρία συσχετίζονται θετικά με τη δύναμη, τις αντικοινωνικές συμπεριφορές και πιο έντονα με τη διαφωνία. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι άτομα με υψηλά επίπεδα τέτοιων χαρακτηριστικών τείνουν να δημιουργούν πολλά προβλήματα στο χώρο εργασίας, ειδικά όταν βρίσκονται σε ηγετικές θέσεις.

Παρά την ανταγωνιστική φύση αυτών των χαρακτηριστικών, μελέτες έχουν υποστηρίξει ότι οι προσωπικότητες DT προσφέρουν εξελικτικά πλεονεκτήματα σε ορισμένους άνδρες. Επιπλέον, έχει αναφερθεί ότι οι άνδρες που εμφανίζουν συμπεριφορές DT θεωρούνται πιο ελκυστικοί, ειδικά για βραχυπρόθεσμες σεξουαλικές συναντήσεις, σε σύγκριση με τους άνδρες με χαμηλότερα επίπεδα DT. Ας εξετάσουμε τα υπάρχοντα στοιχεία.

Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας

Μια σημαντική μελέτη από το 2009 ανέφερε ότι τα άτομα με χαρακτηριστικά DT είχαν περισσότερους σεξουαλικούς συντρόφους και προτιμούσαν τις βραχυπρόθεσμες σχέσεις. Οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν διαφορετικά μέτρα προσωπικότητας αξιολογώντας τα επίπεδα ναρκισσισμού, μακιαβελισμού και ψυχοπάθειας τους, μια κλίμακα που μετρά τη στάση τους απέναντι στο περιστασιακό σεξ, καθώς και μια ερώτηση που ρωτούσε τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων που είχαν τον περασμένο χρόνο. Παρόλο που χρησιμοποιήθηκαν πολλαπλές μετρήσεις για την αξιολόγηση των βραχυπρόθεσμων προτιμήσεων σχέσεων, όλες βασίζονταν εξ ολοκλήρου σε αυτοαναφορές. Αυτό είναι ένα ζήτημα, ειδικά όταν λαμβάνουμε υπόψη τα χαρακτηριστικά του DT που σχετίζονται με τον δόλο και το ψέμα.

Μελέτες έχουν επίσης προτείνει την ελκυστικότητα των ατόμων DT έναντι των μη DT χρησιμοποιώντας ψηφιακά χειραγωγημένα πρόσωπα που προτείνονται να μοιάζουν με "πρωτότυπα προσώπου DT". Αυτό ξεκίνησε το 2011 αφού ο ερευνητής Nicholas Holtzman συνέλεξε αναφορές προσωπικότητας από τον εαυτό του και από ομοτίμους, καθώς και εικόνες από τα πρόσωπα των συμμετεχόντων. Χρησιμοποιώντας λογισμικό προσώπου, ο συγγραφέας δημιούργησε τα πρωτότυπα με βάση τους 10 άνδρες και 10 γυναίκες συμμετέχοντες που σημείωσαν την υψηλότερη και τη χαμηλότερη βαθμολογία σε κάθε χαρακτηριστικό DT.

Ενώ η εργασία με υπολογιστή είναι αναμφίβολα εντυπωσιακή, οι αντιλήπτες δεν μπόρεσαν να διαφοροποιήσουν με σιγουριά το πρωτότυπο DT και το πρωτότυπο χωρίς DT. Αυτό υποδηλώνει ότι τα χαρακτηριστικά DT είναι απίθανο να συνδέονται με αξιοσημείωτα φυσικά-μορφολογικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, πολλές μελέτες έχουν υιοθετήσει αυτές τις μορφές του προσώπου για να αξιολογήσουν την αντιληπτική ελκυστικότητα για βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες σχέσεις.

Ένας περιορισμός τόσο της αυτοαναφοράς όσο και των ψηφιακών μελετών προσώπου είναι ότι δεν εστιάζουν σε πτυχές συμπεριφοράς από τον αντιληπτό στόχο. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να υιοθετήσετε υποθετικά σενάρια συμπεριφοράς. Οι μελέτες που εφάρμοσαν αυτή τη μέθοδο βασίστηκαν σε εικονικά συμπληρωμένα ερωτηματολόγια ή βινιέτες που περιγράφουν είτε εικονικά είτε πραγματικά άτομα του αντίθετου φύλου που βαθμολογούνται υψηλά ή χαμηλά σε μια μέτρηση DT.

Πέντε ξεχωριστές μελέτες που χρησιμοποίησαν βινιέτες ή διαφημίσεις γνωριμιών δείχνουν ότι οι συμμετέχοντες προτιμούσαν το άτομο υψηλού επιπέδου DT για τη βραχυπρόθεσμη σχέση (STR), ενώ το άτομο χαμηλού επιπέδου DT ευνοήθηκε για μακροχρόνια σχέση (LTR). Ωστόσο, τρεις από αυτούς αξιολόγησαν την ελκυστικότητα του DT χρησιμοποιώντας μόνο βινιέτες ή υποτιθέμενα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια χωρίς εικόνες που να επισυνάπτονται στα εικονικά πρόσωπα.

Αυτό σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες πιθανότατα χρησιμοποίησαν τη φαντασία τους για να απεικονίσουν τη φυσική εμφάνιση κάθε πλασματικού ατόμου. Αυτό είναι ιδιαίτερα προβληματικό καθώς μπορεί να δημιουργήσει απαντήσεις εμπνευσμένες από μη ρεαλιστικά ιδανικά ή προηγούμενες ρομαντικές εμπειρίες. Εξάλλου, η επιλογή ρομαντικών συντρόφων με βάση φωτογραφίες και περιγραφές συμπεριφοράς που αναφέρονται από τον εαυτό τους αντικατοπτρίζεται σε σενάρια πραγματικής ζωής (π.χ. Tinder, Hinge, Feeld).

Οι υπόλοιπες μελέτες χρησιμοποίησαν φυσικές εικόνες εκτός από τους περιγραφείς συμπεριφοράς τους. Οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες, ωστόσο, δεν αξιολόγησαν τη φυσική ελκυστικότητα των προσώπων πριν από το πείραμα. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πόσο η σωματική ελκυστικότητα επηρέασε την επιλογή ενός υποθετικού ατόμου - δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν είναι το πρόσωπο, η συμπεριφορά ή και τα δύο αυτά που αξιολογούνται.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό επειδή τα στοιχεία δείχνουν ότι η φυσική ελκυστικότητα είναι η πιο σημαντική μεταβλητή στα STR. Επομένως, είναι πιθανό μια τέτοια επιλογή να γίνεται κυρίως από το πόσο ελκυστικός είναι κάποιος σωματικά, ενώ το συστατικό της συμπεριφοράς αγνοείται. Για να ελεγχθεί δυνητικά αυτό, όλες οι εικόνες/υποθετικά πρόσωπα θα πρέπει να βαθμολογηθούν με παρόμοιο τρόπο (π.χ. όλες αντιπροσωπεύουν μέση ελκυστικότητα), ιδανικά από ανεξάρτητους παρατηρητές.

Για να είμαστε σαφείς, οι συγγραφείς των παραπάνω μελετών έχουν όλοι αναγνωρίσει αυτούς τους περιορισμούς. Τα περισσότερα από αυτά τα μεθοδολογικά ζητήματα απλώς αντικατοπτρίζουν πόσο δύσκολο είναι να μετρηθεί ποσοτικά αυτή η έννοια.

Σε πρόσφατη εργασία, η οποία δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί, ελέγχθηκε την υψηλή φυσική ελκυστικότητα, ενώ παράλληλα να συμπεριλήφθηκε ένα ερέθισμα φυσικής ελκυστικότητας. Πραγματοποιήθηκε μια επίσης εργασία συμπεριφοράς - όπου οι συμμετέχοντες βαθμολογούν την ελκυστικότητα των υποθετικών ατόμων σε μια κλίμακα Likert 5 βαθμών τόσο για το STR όσο και για το LTR. Αναπτύχθηκαν περιγραφές συμπεριφοράς με βάση μια μέτρηση DT και επισυνάψαμε μια εικόνα ενός προσώπου σε κάθε «άτομο».

Τα πρόσωπα ελήφθησαν από ένα εργαστήριο προσώπου που αποτελείται από εκατοντάδες πρόσωπα των οποίων η ελκυστικότητα έχει αξιολογηθεί από πολλούς ανεξάρτητους βαθμολογητές. Τα πρόσωπα που επιλέχθηκαν ήταν όλα μέτριας ελκυστικότητας με βάση τις βαθμολογίες. Συνολικά 9 υποθετικά πρόσωπα εισήχθησαν σε αυτό το παράδειγμα—χαμηλά, μεσαία και υψηλά επίπεδα ναρκισσισμού, μακιαβελισμού και ψυχοπάθειας. Το φύλο των υποθετικών προσώπων προσδιορίστηκε από τον σεξουαλικό προσανατολισμό που ανέφερε ο κάθε συμμετέχων.

Στη μελέτη, η σύνθεση μεταξύ του προσώπου και της περιγραφής της συμπεριφοράς ήταν τυχαιοποιημένη. που σημαίνει ότι κάθε συμμετέχων είδε ένα διαφορετικό πρόσωπο για ένα δεδομένο επίπεδο χαρακτηριστικού DT. Αυτό έγινε για να διακρίνεται ξεκάθαρα αν οι αξιολογήσεις αντικατοπτρίζουν το πρόσωπο, τη συμπεριφορά ή και τα δύο. Εκτελέστηκαν μοντέλα πολλαπλών μικτών εφέ για να αξιολογηθεί πώς η ελκυστικότητα επηρεάζεται από το επίπεδο της DT και τις αντίστοιχες σεξουαλικές προτιμήσεις των συμμετεχόντων.

Το χαμηλό επίπεδο κάθε χαρακτηριστικού της Σκοτεινής Τριάδας (DT) θεωρήθηκε σταθερά ως το πιο ελκυστικό, τόσο στο πλαίσιο του STR όσο και του LTR. Συγκεκριμένα, η μελέτη μας είναι η πρώτη που δείχνει ότι τα χαμηλού επιπέδου χαρακτηριστικά DT (δηλαδή η απουσία DT) προτιμώνται περισσότερο για τα STR.

Συμπέρασμα

Προηγούμενες μελέτες έχουν υποστηρίξει ότι υπάρχουν άνθρωποι που βρίσκουν ελκυστικές τις προσωπικότητες DT—δηλαδή, όταν οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν τη φαντασία τους για να απεικονίσουν ένα τέτοιο άτομο ή όταν κοιτάζουν κάποιον που έχει προσωπικότητα DT που είναι επίσης σωματικά ελκυστικός. Ωστόσο, η εργασία μας υποδηλώνει ότι όταν ελέγχεται η φυσική ελκυστικότητα, μια προσωπικότητα DT δεν είναι καθόλου ελκυστική. Ενώ εκείνοι με γυναικεία προτίμηση (κυρίως άντρες) ήταν λιγότερο επιλεκτικοί από εκείνους με ανδρική προτίμηση (κυρίως γυναίκες), και οι δύο ομάδες προτίμησαν το υποθετικό άτομο που δεν εμφανίζει συμπεριφορές DT σε σχέση με το άτομο μεσαίου και υψηλού επιπέδου, ανεξάρτητα από τον τύπο της σχέσης.

Αυτό οδηγεί σε πολλαπλά ερωτήματα: Ελκύονται οι άνθρωποι από πραγματικά άτομα DT ή έλκονται κυρίως από σωματικά ελκυστικά άτομα; Επιστρέφοντας στην έρευνα του Ηνωμένου Βασιλείου που αναφέρθηκε παραπάνω, η αυτοπεποίθηση, το πάθος και η γοητεία δεν είναι αποκλειστικά για τα άτομα DT - σίγουρα μπορείτε να έχετε όλες αυτές τις ιδιότητες χωρίς να έχετε υψηλή βαθμολογία σε μια μέτρηση DT. Από την άλλη πλευρά, μπορεί η ελκυστικότητα να προάγει συμπεριφορές DT σε μερικούς ανθρώπους, κάτι που μπορεί να εξηγήσει τη σχέση μεταξύ των δύο που βρέθηκαν σε προηγούμενες μελέτες.

Θεωρητικά, θα μπορούσε επίσης να είναι ότι οι άνθρωποι βρίσκουν σωματικά ελκυστικά άτομα DT πιο ελκυστικά σε σύγκριση με σωματικά ελκυστικά άτομα που δεν είναι DT. Ωστόσο, καμία μελέτη από όσο γνωρίζουμε δεν έχει δείξει κάτι τέτοιο, γεγονός που υπογραμμίζει ότι δεν γνωρίζουμε αρκετά για να βγάλουμε οριστικά επιστημονικά συμπεράσματα.

Καθώς οι ερευνητές συνεχίζουν να διερευνούν αυτό το θέμα, είναι απαραίτητο να το προσεγγίσουμε με προσοχή και να αντισταθούμε στον πειρασμό να γίνουν ευρείες γενικεύσεις που βασίζονται σε περιορισμένα και ασυνεπή ευρήματα. Ξεχάστε την έννοια του "κακά αγόρια τελειώνουν πρώτα". όταν πρόκειται για την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, είναι καιρός να διασφαλίσουμε ότι οι ψυχολόγοι δεν θα τελειώσουν τελευταίοι.

Μελέτες

• Aitken, S. J., Lyons, M., & Jonason, P. K. (2013). Dads or cads? Women’s strategic decisions in the mating game. Personality and Individual Differences, 55(2), 118-122.
• Brewer, G., Carter, G. L., Lyons, M., & Green, J. (2018). Sensation-seeking in women does not affect their preference for Dark Triad male faces. Personality and Individual Differences, 130, 92–95. https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.03.051
• Carter, G. L., Campbell, A. C., & Muncer, S. (2014). The dark triad personality: Attractiveness to women. Personality and Individual Differences, 56(1), 57–61. https://doi.org/10.1016/j.paid.2013.08.021
• Chopik, W. J., & Johnson, D. J. (2021). Modeling dating decisions in a mock swiping paradigm: An examination of participant and target characteristics. Journal of Research in Personality, 92, 104076.
• Dragostinov, Y., & Booth, T. (2023). Is the Dark Triad Desirable? Evaluating the Attractiveness of Fictitious Characters for Short- and Long-Term Relationships. https://doi.org/10.31234/osf.io/vkxbn
• Dufner, M., Rauthmann, J. F., Czarna, A. Z., & Denissen, J. J. (2013). Are narcissists sexy? Zeroing in on the effect of narcissism on short-term mate appeal. Personality and Social Psychology Bulletin, 39, 870–882.
• Holtzman, N. S. (2011). Facing a psychopath: Detecting the dark triad from emotionally neutral faces, using prototypes from the Personality Faceaurus. Journal of Research in Personality, 45(6), 648–654. http://dx.doi.org/10.1016/j.jrp.2011.09.002.
• Jonason, P. K., Li, N. P., Webster, G. D., & Schmitt, D. P. (2009). The dark triad: Facilitating a short‐term mating strategy in men. European Journal of Personality: Published for the European Association of Personality Psychology, 23(1), 5-18.
• Jonason, P. K., Lyons, M., & Blanchard, A. (2015). Birds of a “bad” feather flock together: The Dark Triad and mate choice. Personality and Individual Differences, 78, 34-38.
• Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2011). The role of impulsivity in the Dark Triad of personality. Personality and Individual Differences, 51(5), 679-682.
• Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2017). Duplicity among the dark triad: Three faces of deceit. Journal of Personality and Social Psychology, 113(2), 329.
• Lyons, M., & Blanchard, A. (2016). “I could see, in the depth of his eyes, my own beauty reflected”: Women's assortative preference for narcissistic, but not for Machiavellian or psychopathic male faces. Personality and Individual Differences, 97, 40-44.
• Lyons, M., & Simeonov, L. (2016). The undesirable Dark Triad? Women dislike Dark Triad male faces across different mating context and socio-ecological conditions. Personality and Individual Differences, 90, 338-341.
• Marcinkowska, U. M., Lyons, M. T., & Helle, S. (2016). Women's reproductive success and the preference for Dark Triad in men's faces. Evolution and Human Behavior, 37(4), 287-292.
• Monteiro, R. P., Lopes, G. S., Nascimento, B. S., Gouveia, V. V., Shackelford, T. K., & Zeigler-Hill, V. (2017). Dark Triad predicts self-promoting mate attraction behaviors. Personality and Individual Differences, 119, 83-85.
• O'Boyle Jr, Ernest H.; Forsynth, Donelson R.; Banks, George C.; McDaniel, Michael A. (2012). "A Meta-Analysis of the Dark Triad and Work Behavior: A Social Exchange Perspective". Applied Psychology. 97 (3): 557–579. doi:10.1037/a0025679. PMID22023075. Retrieved 2021-10-25.
• Paulhus, D. L., & Williams, K. M. (2002). The dark triad of personality: Narcissism, Machiavellianism, and psychopathy. Journal of research in personality, 36(6), 556-563.
• Rauthmann, J. F., & Kolar, G. P. (2013). The perceived attractiveness and traits of the Dark Triad: Narcissists are perceived as hot, Machiavellians and psychopaths not. Personality and Individual Differences, 54(5), 582–586. https://doi.org/10.1016/j.paid.2012.11.005