
Η φιλία στο παρελθόν και σήμερα
Σε παραδοσιακές κοινωνίες, όπως αυτές που υπήρχαν για χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι γεννιούνταν σε μικρές, σταθερές κοινότητες. Ήταν περικυκλωμένοι από συγγενείς, γείτονες και φίλους που γνώριζαν μια ζωή. Δεν χρειάζονταν να «αναζητήσουν» φιλίες, καθώς οι κοινωνικές τους σχέσεις ήταν δεδομένες. Ζούσαν και δρούσαν μέσα σε συλλογικά δίκτυα, όπου το «εγώ» δεν ξεχώριζε από το «εμείς».
Στον σύγχρονο κόσμο, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, οι άνθρωποι αλλάζουν τόπο κατοικίας κατά μέσο όρο 12 φορές στη ζωή τους. Οι σπουδές, η εργασία ή η προσωπική εξέλιξη οδηγούν σε συνεχείς μετακινήσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι φιλίες πλέον δεν είναι αυτονόητες — πρέπει να τις δημιουργήσουμε ενεργά.
Γιατί είναι δύσκολο να κάνουμε νέους φίλους
Παρόλο που οι άνθρωποι έχουν έμφυτη την ανάγκη για κοινωνική σύνδεση, η δημιουργία νέων σχέσεων δεν είναι τόσο εύκολη όσο η ικανότητα ομιλίας ή περπατήματος. Ο λόγος είναι ότι, εξελικτικά, οι πρόγονοί μας δεν χρειαζόταν να καλλιεργούν νέες φιλίες. Ζούσαν με τους ίδιους ανθρώπους από τη γέννηση μέχρι τον θάνατο.
Στις σύγχρονες κοινωνίες, οι σχέσεις είναι πιο ατομικιστικές και βασίζονται σε προσωπικά ενδιαφέροντα, αξίες ή επαγγελματικούς στόχους — συχνά πολύ διαφορετικούς από εκείνους της οικογένειας ή της τοπικής κοινότητας. Έτσι, όταν κάποιος μετακομίζει σε άλλη πόλη για σπουδές ή εργασία, χρειάζεται να βρει ένα νέο κοινωνικό πλαίσιο και να χτίσει ξανά φιλίες από την αρχή.
Τα τρία στάδια της φιλίας
Η δημιουργία φίλων περιλαμβάνει τρία ξεχωριστά και συχνά απαιτητικά στάδια:
-
Από τον άγνωστο στον γνωστό
Το πρώτο βήμα είναι ίσως το πιο δύσκολο: πώς περνά κανείς από το στάδιο του αγνώστου σε αυτό του οικείου προσώπου. Αυτή η μετάβαση απαιτεί θάρρος, πρωτοβουλία και συχνά την υπέρβαση του φόβου της απόρριψης. -
Από τον γνωστό στον φίλο
Ακολουθεί η φάση όπου η γνωριμία εξελίσσεται σε φιλία. Εδώ χρειάζεται χρόνος, μοίρασμα εμπειριών και σταδιακή εμβάθυνση της σχέσης. -
Διατήρηση ή λήξη της φιλίας
Το τρίτο στάδιο αφορά τη φροντίδα της φιλίας: πώς να είμαστε καλοί φίλοι, πώς να ισορροπούμε τα οφέλη και τις απαιτήσεις της σχέσης και, όταν χρειαστεί, πώς να απομακρυνθούμε από φιλίες που μας βλάπτουν.
Πρακτικές συμβουλές για νέες φιλίες
Ένα από τα βασικά μυστικά για να γνωρίσουμε νέους ανθρώπους είναι η τοποθεσία. Έρευνες έχουν δείξει ότι το να βρισκόμαστε σε μέρη όπου αυξάνονται οι τυχαίες συναντήσεις — όπως κοινόχρηστοι χώροι ή σημεία συνάντησης — ευνοεί τη δημιουργία νέων σχέσεων. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί μια παλιά μελέτη στο MIT, που έδειξε ότι οι φοιτητές που έμεναν κοντά στα γραμματοκιβώτια είχαν περισσότερες κοινωνικές επαφές. Σήμερα, το ίδιο μπορεί να συμβεί σε μια καφετέρια, στη βιβλιοθήκη, ή ακόμα και στον χώρο εργασίας.
Η παρατήρηση αυτή επιβεβαιώνεται και στην καθημερινότητα: κάποιος που περνά χρόνο σε κοινόχρηστους χώρους γίνεται σταδιακά οικείος στους άλλους, γεγονός που ανοίγει τον δρόμο για νέες φιλίες.
Η φιλία ως ανάγκη και πρόκληση
Η φιλία δεν είναι μόνο ευχάριστη· είναι απαραίτητη για την ψυχική και σωματική υγεία. Μελέτες δείχνουν ότι η έλλειψη κοινωνικών δεσμών συνδέεται με κινδύνους για την υγεία, παρόμοιους με αυτούς του καπνίσματος. Παρά τις δυσκολίες, λοιπόν, αξίζει να επενδύουμε στην καλλιέργεια φίλων — όχι μόνο για τη χαρά που μας προσφέρουν, αλλά και για τη γενικότερη ευημερία μας.
Συμπέρασμα
Η φιλία στις μέρες μας δεν είναι κάτι που προκύπτει αυθόρμητα ή χωρίς προσπάθεια, όπως συνέβαινε στις παραδοσιακές κοινωνίες των προγόνων μας. Στον σύγχρονο, ατομικιστικό κόσμο, οι άνθρωποι συχνά καλούνται να δημιουργήσουν από την αρχή κοινωνικά δίκτυα, ειδικά μετά από μετακινήσεις ή αλλαγές στη ζωή τους. Η διαδικασία αυτή, που περιλαμβάνει το πέρασμα από την ξενότητα στη γνωριμία και τελικά στη φιλία, απαιτεί χρόνο, συνειδητή προσπάθεια και κοινωνικές δεξιότητες. Ταυτόχρονα, οι έρευνες δείχνουν ότι η ύπαρξη ποιοτικών φιλικών σχέσεων είναι καθοριστική για την ψυχική και σωματική μας υγεία — τόσο σημαντική όσο η διακοπή βλαβερών συνηθειών, όπως το κάπνισμα.
Συνεπώς, η καλλιέργεια φιλίας δεν είναι απλώς μια κοινωνική πολυτέλεια, αλλά μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη. Η προθυμία να μπούμε σε νέους χώρους, να επαναλαμβάνουμε μικρές καθημερινές αλληλεπιδράσεις και να δείχνουμε ενδιαφέρον για τους άλλους μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ισχυρών και υγιών δεσμών. Σε έναν κόσμο που αλλάζει συνεχώς, η ικανότητά μας να συνδεόμαστε με τους άλλους ίσως είναι από τις πιο πολύτιμες δεξιότητες που μπορούμε να καλλιεργήσουμε.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
- Dunbar, R. (2010). How Many Friends Does One Person Need?: Dunbar's Number and Other Evolutionary Quirks. Faber & Faber.
- Lieberman, M. D. (2013). Social: Why Our Brains Are Wired to Connect. Crown.
- Holt-Lunstad, J., Smith, T. B., & Layton, J. B. (2010). Social Relationships and Mortality Risk: A Meta-analytic Review. PLoS Medicine, 7(7), e1000316.
- Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The Need to Belong: Desire for Interpersonal Attachments as a Fundamental Human Motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497–529.
- Cacioppo, J. T., & Patrick, W. (2008). Loneliness: Human Nature and the Need for Social Connection. W.W. Norton & Company.
Διαβάστε επίσης...

Μήπως είστε εθισμένοι στα Cheetos; Διαβάστε πριν ξαναφάτε
Είναι όντως νόστιμες λιχουδιές, αλλά, όπως και άλλα σνακ, πόσο κακό είναι να τρώτε Cheetos;
Περισσότερα
Mυοσκελετικές παθήσεις, πως βοηθά η Iαματική Iατρική
οι μυοσκελετικές παθήσεις είναι υπεύθυνες για πάνω από το 50% όλων των προβλημάτων υγείας παγκοσμίως
Περισσότερα