Πελματιαία Ινωμάτωση: Όταν το πέλμα σκληραίνει

by Επιστημονική Ομ...

Η πελματιαία ινωμάτωση, γνωστή και ως νόσος του Ledderhose, είναι μια σχετικά σπάνια αλλά χρόνια και εξελικτική πάθηση του ποδιού. Παρότι συχνά υποτιμάται, μπορεί να προκαλέσει σημαντική δυσφορία, περιορισμό της κινητικότητας και σοβαρή επιβάρυνση της ποιότητας ζωής. Στο παρόν άρθρο θα δούμε τι ακριβώς είναι αυτή η πάθηση, πώς αναγνωρίζεται, ποια είναι τα αίτιά της και ποιες επιλογές αντιμετώπισης υπάρχουν.

Τι είναι η πελματιαία ινωμάτωση;

Η πελματιαία ινωμάτωση είναι μια καλοήθης (μη καρκινική) υπερπλασία του ινώδους ιστού στην πελματιαία απονεύρωση — έναν παχύ, ινώδη ιστό που εκτείνεται από τη φτέρνα μέχρι τα δάχτυλα του ποδιού και βοηθά στη στήριξη της ποδικής καμάρας.

Κατά την εξέλιξη της νόσου, αναπτύσσονται σκληρές, ινώδεις μάζες (όγκοι ή «οζίδια») στο πέλμα, συνήθως κοντά στο τόξο του ποδιού. Αυτά μπορεί να παραμείνουν σταθερά ή να μεγαλώνουν με αργό ρυθμό, προκαλώντας πόνο, δυσκαμψία και δυσκολία στο περπάτημα.

Κύρια συμπτώματα

Η πελματιαία ινωμάτωση μπορεί στην αρχή να είναι ασυμπτωματική. Σταδιακά όμως, εμφανίζονται χαρακτηριστικά συμπτώματα όπως:

Σκληρές μάζες ή εξογκώματα στο κάτω μέρος του ποδιού, κυρίως στην εσωτερική ή μεσαία πλευρά της ποδικής καμάρας.
Τοπικός πόνος ή ευαισθησία, ιδίως κατά τη βάδιση ή την πίεση.
Αίσθημα «τραβήγματος» ή δυσκαμψίας στο πέλμα, ιδιαίτερα το πρωί ή μετά από ακινησία.
Δυσκολία στην εφαρμογή υποδημάτων ή στο βάδισμα σε ανώμαλες επιφάνειες.
Σε προχωρημένες περιπτώσεις, παραμόρφωση του ποδιού και περιορισμός της λειτουργικότητας.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Η ακριβής αιτία της πελματιαίας ινωμάτωσης παραμένει άγνωστη, ωστόσο υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για τη συμβολή γενετικών, μεταβολικών και μηχανικών παραγόντων. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

Κληρονομικότητα – Άτομα με οικογενειακό ιστορικό έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης.
Άνδρες μέσης ηλικίας – Η νόσος είναι πιο συχνή σε άνδρες 40–70 ετών.
Παθήσεις όπως ο διαβήτης, η επιληψία ή η ηπατική νόσος – Υπάρχει συσχέτιση σε πολλαπλές έρευνες.
Κατάχρηση αλκοόλ ή κάπνισμα – Διεγείρουν την παραγωγή κολλαγόνου και την ινώδη υπερπλασία.
Τραυματισμοί ή συνεχής καταπόνηση του ποδιού – Συχνή σε αθλητές, στρατιωτικούς, ή άτομα με επαγγέλματα ορθοστασίας.
Σύνδεση με τη νόσο Dupuytren (παλαμιαία ινωμάτωση) – Παρόμοια μορφή ίνωσης που επηρεάζει τα χέρια.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση βασίζεται σε:

Κλινική εξέταση – Ψηλάφηση των ινώδους οζιδίων στο πέλμα.
Υπέρηχος μαλακών μορίων – Δείχνει τη μορφή, το μέγεθος και την πυκνότητα των ινώσεων.
Μαγνητική τομογραφία (MRI) – Προσφέρει λεπτομερή εικόνα, ιδιαίτερα αν εξετάζεται χειρουργική επέμβαση.

Δεν απαιτείται βιοψία, εκτός αν υπάρχει υποψία για άλλη παθολογία.

Θεραπευτικές επιλογές

Η αντιμετώπιση της πελματιαίας ινωμάτωσης εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την επίδραση στην καθημερινότητα του ασθενούς.

Συντηρητική αγωγή

Ιδανική στα αρχικά στάδια:

Ειδικές ορθωτικές πάτοι για ανακούφιση της πίεσης
Φυσικοθεραπεία: διατάσεις, υπέρηχοι και μαλακοί χειρισμοί
Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη για πόνο και φλεγμονή
Εγχύσεις κορτιζόνης (σε ορισμένες περιπτώσεις)

Νεότερες θεραπείες

Εγχύσεις κολλαγενάσης – Διαλύουν τους ινώδεις κόμβους (ακόμη υπό μελέτη για πελματιαία χρήση).
Θεραπείες με λέιζερ ή ραδιοσυχνότητες – Στόχος η συρρίκνωση της ίνωσης.
Ακτινοθεραπεία – Χρησιμοποιείται σε πρώιμα στάδια με θετικά αποτελέσματα στην επιβράδυνση της εξέλιξης.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Όταν τα συμπτώματα είναι σοβαρά και επίμονα, εξετάζεται η χειρουργική αφαίρεση των ινώσεων.
Ωστόσο, απαιτείται προσοχή, καθώς η υποτροπή είναι συχνή (σε έως και 60% των περιπτώσεων), και η διαδικασία ενέχει κινδύνους όπως ουλές, νευρική βλάβη και μετεγχειρητικό πόνο.

Ζώντας με την πελματιαία ινωμάτωση

Η πελματιαία ινωμάτωση μπορεί να μην απειλεί τη ζωή, αλλά επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα. Κλειδί για τη διαχείρισή της είναι η πρώιμη διάγνωση, η ατομικά προσαρμοσμένη θεραπεία και η καλή επικοινωνία με εξειδικευμένο γιατρό (ορθοπαιδικό ή φυσίατρο).

Με σωστή φροντίδα, η πλειοψηφία των ασθενών μπορεί να επιβραδύνει ή και να περιορίσει την εξέλιξη της πάθησης και να διατηρήσει μια καλή ποιότητα ζωής.

Μικρή Συμβουλή για Καθημερινή Ανακούφιση

Προτιμήστε μαλακά, ανατομικά παπούτσια
Χρησιμοποιήστε παγοθεραπεία μετά από έντονη καταπόνηση
Εντάξτε ήπιες διατάσεις του πέλματος στο καθημερινό σας πρόγραμμα
Αποφύγετε την ορθοστασία για πολλές ώρες χωρίς διάλειμμα

Συμπέρασμα

Η πελματιαία ινωμάτωση είναι μια ύπουλη, αλλά διαχειρίσιμη πάθηση. Με έγκαιρη διάγνωση, στοχευμένες παρεμβάσεις και συνειδητή φροντίδα του σώματος, μπορείτε να διατηρήσετε τη λειτουργικότητα και την κινητικότητά σας. Μην αγνοείτε τον πόνο στο πέλμα σας. Είναι ο τρόπος του σώματος να σας μιλήσει.

Βιβλιογραφία

Sammarco GJ, Mangone PG. (2000). Lederhose’s Disease of the Foot: A Review and Case Report. Foot & Ankle International, 21(3), 247–251. https://doi.org/10.1177/107110070002100311
Grothaus MC, Makani A, Nourbakhsh A, et al. (2021). Plantar fibromatosis: pathophysiology, imaging, and management. Journal of the American Podiatric Medical Association, 111(2). https://doi.org/10.7547/20-020
Al-Khudairi S, Al-Rikabi AC. (2014). Plantar fibromatosis (Ledderhose disease): a clinicopathologic study and literature review. Annals of Saudi Medicine, 34(6), 564–569.
https://doi.org/10.5144/0256-4947.2014.564
Reinholz GG, Fitzgibbons TP. (2011). Plantar fibromatosis: A review of literature and treatment options. Journal of Foot and Ankle Surgery, 50(3), 336–339.
https://doi.org/10.1053/j.jfas.2011.01.010
De Bree E, Zoetmulder FA, Keus RB, van Coevorden F. (2004). Incidence and treatment of recurrent plantar fibromatosis by surgery and postoperative radiotherapy. Surgical Oncology, 13(1), 33–40. https://doi.org/10.1016/j.suronc.2003.11.001
Zgonis T, Stapleton JJ. (2006). Current insights on the conservative and surgical management of plantar fibromatosis. Podiatry Today, 19(7), 52–58.
American College of Foot and Ankle Surgeons (ACFAS). Plantar Fibromatosis (Ledderhose Disease) – Patient education page.
https://www.foothealthfacts.org
Dupuytren Foundation. Ledderhose Disease Overview. https://www.dupuytrens.org/ledderhose-disease