Κολλαγόνο και οστεοπόρωση. Πόσο θαυματουργό είναι;

Καθώς μεγαλώνουμε, η φυσική παραγωγή κολλαγόνου μειώνεται — και μαζί της η αντοχή των οστών. Η οστεοπόρωση, αποτέλεσμα απώλειας οστικής μάζας και ποιότητας, απειλεί την υγεία εκατομμυρίων. Πρόσφατες μελέτες εξετάζουν αν η συμπληρωματική λήψη κολλαγόνου (σε μορφή “κολλαγονικών πεπτιδίων”) μπορεί να επιβραδύνει αυτή την απώλεια και να βελτιώσει τη συνολική οστεϊκή υγεία.

Τι δείχνουν οι μελέτες;

Σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη το 2018, ηλικιωμένες γυναίκες έλαβαν καθημερινά 5 g ειδικών κολλαγόνων πεπτιδίων για 12 μήνες, σε σύγκριση με placebo. Τα αποτελέσματα: significant αύξηση της οστικής πυκνότηταςστο θωρακικό και τον αυχένα του μηρού, μαζί με βελτιώσεις σε δείκτες όπως το P1NP και το CTX–1 — στοιχεία για αύξηση οστικής σύνθεσης και μείωση οστικής αποδόμησης.
Παρακολούθηση αργότερα έδειξε ότι τα οφέλη διατηρήθηκαν επί τέσσερα χρόνια, χωρίς καταγραφή κατάγματος.

Παρόμοια επισκόπηση 9 μελετών έδειξε ότι το κολλαγόνο ενισχύει την οστική μάζα, αναστέλλει την απώλεια και ενισχύει την καρτιλαγογένεση σε άτομα με οστεοπόρωση ή οστεοαρθρίτιδα.

Πώς λειτουργεί το κολλαγόνο στα οστά;

Το κολλαγόνο τύπου Ι αποτελεί περίπου το 80 % της οργανικής μήτρας των οστών και συνεργάζεται με το υδροξυαπατίτη για αντοχή και ελαστικότητα . Σε μείωση του κολλαγόνου, αυξάνεται η παραγωγή προφλεγμονωδών ουσιών (π.χ. IL‑1β, IL‑6, TNF‑α), που ενεργοποιούν τα οστεοκλάστη και επιταχύνουν την αποδόμηση. Η συμπληρωματική πρόσληψη κολλαγόνου πιθανότατα αναστέλλει αυτούς τους μηχανισμούς — όχι μόνο με την τροφοδοσία της ύλης, αλλά και με τη ρύθμιση της φλεγμονής και την υποστήριξη της οστικής επιδιόρθωσης.

Πού βοηθάει,  και πού μένει πίσω

• Σε μετα-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες με χαμηλή BMD, η λήψη 5 g ημερησίως φαίνεται να ενισχύει την οστική πυκνότητα και να μειώνει την οστική αποδόμηση. Ωστόσο, οι μελέτες είναι περιορισμένες σε μέγεθος και διάρκεια.
• Σε σύγκριση με συμπληρώματα πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας (όπως ορός γάλακτος), το κολλαγόνο δείχνει περιορισμένη επίδραση στην ανάπτυξη μυϊκής μάζας όταν δεν συνοδεύεται από άσκηση.
• Υπάρχουν πιο ισχυρά δεδομένα για την ανακούφιση συμπτωμάτων οστεοαρθρίτιδας, όπως πόνος και δυσκαμψία, αν και η ποιότητα των μελετών ποικίλλει.

Τι πρέπει να γνωρίζεις προτού το δοκιμάσεις

• Δοσολογία: οι ερευνητικές δόσεις κυμαίνονται από 2,5 έως 10 g/ημέρα, ασφαλείς για 6–12 μήνες χωρίς σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες.
• Ασφάλεια: τα κολλαγόνα πεπτίδια θεωρούνται καλά ανεκτά· σπάνια προκαλούν ενοχλήσεις όπως ήπιο στομαχόπονο ή εξάνθημα.
• Συμβουλή: πάντα καλό είναι να συνδυάζεται με επαρκή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, άσκηση αντίστασης και προφύλαξη από άλλους παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, αλκοόλ)

Συμπέρασμα

Το συμπλήρωμα κολλαγόνου, ιδιαίτερα με πεπτίδια τύπου Ι, φαίνεται να αποτελεί υποσχόμενη συμπληρωματική στρατηγική για την υποστήριξη της οστικής πυκνότητας σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και άτομα με πρώιμη οστεοπόρωση. Δείχνει επίσης θετικά αποτελέσματα στην ανακούφιση από συμπτώματα οστεοαρθρίτιδας. Ωστόσο, παραμένει συμπληρωματικό, όχι αντικατάστατο της ισορροπημένης διατροφής, του ασβεστίου, της βιταμίνης D και της άσκησης αντίστασης. Πριν το εντάξεις σε ρουτίνα, συνιστάται η συνεργασία με επαγγελματία υγείας.

Βιβλιογραφία

• Medical News Today. Collagen for Osteoporosis: Does it help? 2023.
• König D. et al. (2018). Specific collagen peptides improve bone mineral density and bone markers in postmenopausal women. Nutrients.
• Porfírio E. & Fanaro G. B. (2016). Collagen supplementation for prevention and treatment of osteoporosis and osteoarthritis – systematic review.
• Elam M. L. et al. (2015). Calcium‑collagen chelate supplement attenuates bone loss in postmenopausal women. J Med Food.
• Verywell Health. 8 Science‑Backed Collagen Benefits, 2024.
• UCLA Health News. Collagen peptides may be beneficial for menopausal bone loss, 2025.
• ScienceDirect. Effect of dietary collagen hydrolysates on bone metabolism, recent review.