Αρθρίτιδα : Όσα δεν ξέρατε

Αρθρίτιδα

Με τον όρο αρθρίτιδα εννοούμε γενικά κάθε πόνο ή πάθηση που έχει σχέση με μία άρθρωση του σώματος. Στην πραγματικότητα πρόκειται για φλεγμονή σε μια άρθρωση και το είδος της εξαρτάται από την αιτία από την οποία έχει προέλθει. Υπάρχουν πολλά είδη αρθρίτιδας και πολλά από αυτά έχουν εύκολη αντιμετώπιση και θεραπεία άλλα όμως που δεν είναι απαραίτητα συνηφασμένα με τη γήρανση μπορεί να είναι πολύ σοβαρά.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΕΙΔΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ 

ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

ΓΕΝΙΚΑ

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (κοινώς ρευματισμοί), είναι μία χρόνια φλεγμονώδης ασθένεια που προσβάλλει κυρίως τους αρθρικούς υμένες αλλά και άλλα όργανα όπως στην καρδιά, τους πνεύμονες, τα νεύρα, τους μυς, τα μάτια και το δέρμα. Είναι μία   συνήθης μορφή φλεγμονώδους αρθρίτιδας και μπορεί να προσβάλλει το 1-1,5% του πληθυσμού. Σε κάποιες φυλές των Ινδιάνων της Αμερικής ή των μαύρων της Αφρικής, το ποσοστό μπορεί να φτάσει και το 5%. Οι γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία προσβάλλονται σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους άνδρες (σε αναλογία 3:1) αλλά σε μεγαλύτερες ηλικίες τα ποσοστά τείνουν να εξομοιωθούν.

Πώς εμφανίζεται η νόσος;

Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά με πόνο στις αρθρώσεις, πρωινή δυσκαμψία και καταβολή των σωματικών δυνάμεων. Μπορεί επίσης να υπάρξει απώλεια βάρους ή ακόμα και δέκατα πυρετού. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί με μια εκδήλωση φλεγμονής στον αρθρικό υμένα κάποιας άρθρωσης (υμενίτιδα) ή σε πολλές αρθρώσεις μαζί (εκτός από τις αρθρώσεις της θωρακικής και οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

Σε γενικές γραμμές όμως η σοβαρότητα της ασθένειας ποικίλλει από πολύ ελαφριά έως μία πολύ βαριά κατάσταση. Επειδή όμως η φλεγμονώδης διεργασία μπορεί να ξεκινήσει πριν ακόμα γίνουν ορατές οι αλλοιώσεις όπως η διόγκωση ή η καταστροφή των αρθρώσεων, είναι πολύ σημαντικό να συμβουλευτούμε το γιατρό από τα πρώτα συμπτώματα.

Η έγκαιρη διάγνωση της ασθένειας και η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να επαναφέρουν τον ασθενή στην αρχική του κατάσταση. Η κλινική πορεία όμως της νόσου είναι διαφορετική για το κάθε άτομο. Συνήθως μπορούμε να πούμε ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις αλλά σε βαριά μορφή της νόσου είναι πιθανές εξωαρθρικές εκδηλώσεις,  αγγειίτιδα και συνεχής έξαρση, ενώ οι ασθενείς αυτοί, παρουσιάζουν μεγάλες αντοχές στις θεραπευτικές μεθόδους.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Πρωινή δυσκαμψία για μία ώρα τουλάχιστον
• Διόγκωση τριών ή περισσότερων αρθρώσεων
• Φλεγμονή και ακαμψία στα άκρα και τα δάχτυλα
• Συμμετρική διόγκωση και στις δύο πλευρές του σώματος
• Ανάπτυξη οζιδίων

ΑΙΤΙΕΣ

Υπάρχει αβεβαιότητα ως προς τον προσδιορισμό των αιτίων εκδήλωσης της νόσου αλλά οι κυριότερες θέσεις της ιατρικής συνοψίζονται σε γενετική προδιάθεση και στο γεγονός ότι η ρευματοειδής διεργασία ξεκινάει από κάποιο άγνωστο αντιγόνο. Η λοιμώδης προέλευση της ασθένειας αποδίδεται από πολλούς επιστήμονες σε διάφορα μικρόβια ή σε ιογενείς λοιμώξεις.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι καλό να διαγνωστεί στα αρχικά στάδια αν και πολλές φορές έχει ύπουλα συμπτώματα που δεν διακρίνονται αμέσως ή συμπτώματα που μοιάζουν με άλλες ασθένειες. Επίσης τα συμπτώματά της, διαφέρουν από άτομο σε άτομο και συχνά μπορεί να εμπλέκονται και άλλα όργανα εκτός από τις αρθρώσεις. Ο γιατρός θα σας ζητήσει πλήρες ιστορικό και θα εξετάσει αν υπάρχουν παραμορφώσεις ή φλεγμονές στις αρθρώσεις, αν έχουν δημιουργηθεί όζοι και αν υπάρχουν άλλες ενδείξεις σε άλλα όργανα.

• Οι αιματολογικές και ακτινολογικές εξετάσεις θα συμπληρώσουν μια  πρώτη εικόνα, αν και συνήθως στα πρώτα στάδια οι ακτινογραφίες δεν δίνουν ευρήματα αλλοιώσεων. Στην ρευματοειδή αρθρίτιδα, τα σημεία που προσβάλλονται συχνότερα με συμμετρική κατανομή και στις δύο πλευρές, είναι οι μικρές αρθρώσεις των χεριών και των ποδιών, οι καρποί και τα γόνατα.
• Οι εξετάσεις αίματος περιλαμβάνουν αντισώματα αίματος, ταχύτητα καθίζησης ερυθρών κ.λ.π.
• Μία άλλη εξέταση είναι η αρθροκέντηση, με την οποία ο γιατρός θα τραβήξει αρθρικό υγρό που θα αναλυθεί εργαστηριακά.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση από τους πόνους, η καταστολή της φλεγμονής και η διατήρηση της αποκατάστασης της λειτουργίας στις αρθρώσεις. Συνήθως στη θεραπεία χρησιμοποιείται συνδυασμός φαρμάκων. Αρχικά μπορεί να γίνει χρήση ασπιρίνης ή κάποιου μη στεροειδούς αντιφλεγμονώδους φαρμάκου. Άλλο είδους φαρμακα είναι τα ανθελονοσιακά με έμφαση στην υδροξυχλωροκίνη. Ο γιατρός θα πρέπει να ενημερώνεται για τυχόν παρενέργειες.

Επίσης τα άλατα χρυσού και η πενικιλλαμίνη φαίνεται ότι επιφέρουν ύφεση στην ασθένεια. Σε βαρύτερες καταστάσεις έχουν χρησιμοποιηθεί και ανοσοκατασταλτικά. Τα κορτικοστεροειδή χρησιμοποιούνται τόσο στην οξεία όσο και στην χρόνια αντιμετώπιση της ασθένειας. Τελευταία γίνονται έρευνες στους συνδυασμούς της μεθοτρεξάτης που είχε για αρκετά χρόνια καλά αποτελέσματα με κάποιο άλλο φάρμακο (etanercet), με ενθαρρυντικά ποσοστά ύφεσης των συμπτωμάτων. Η φυσιοθεραπεία, είναι συμπληρωματική θεραπευτική αγωγή που δεν μπορεί να θεραπεύσει, αλλά να προλάβει μόνιμες βλάβες στον ασθενή.

Νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα-Νόσος του Still

Τα συμπτώματα που παρουσιάζει είναι χρόνιος πυρετός, αναιμία ή μπορεί να προσβάλλει και άλλα όργανα όπως καρδιά, πνεύμονες κ.λ.π.

ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ(ή εκφυλιστική αρθροπάθεια)

ΓΕΝΙΚΑ

Μορφή αρθροπάθειας με κύριο χαρακτηριστικό την εκφύλιση και την καταστροφή του αρθρικού χόνδρου και την υπερτροφία του οστού με τη δημιουργία οστεόφυτων.

Ο αρθρικός χόνδρος αποτελείται από τα χονδροκύτταρα και τη μασοκυττάρια ουσία.  Βρίσκεται μεταξύ των επιφανειών των οστών που συμμετέχουν στην άρθρωση και χρησιμεύει στη μείωση των τριβών και την απορρόφηση των κραδασμών που προκύπτουν από τις κινήσεις.

Η νόσος οφείλεται στον προοδευτικό εκφυλισμό του που δεν μπορεί πια να αποτελέσει προστασία ανάμεσα στα οστά. Ταυτόχρονα κάτω από το χόνδρο προκαλείται παραγωγή οστού με αποτέλεσμα το διάστημα μεταξύ των οστών να μικραίνει και να προκαλούνται πιέσεις από το αρθρικό υγρό. Έτσι δημιουργούνται κύστεις  που προκαλούν πόνο. Είναι η πιο συνηθισμένη αρθρίτιδα στους ηλικιωμένους και μπορεί να χαρακτηριστεί σαν μία χρόνια και καταστροφική ασθένεια. Προσβάλλει παγκόσμια το 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών σε μεγαλύτερο δε ποσοστό τις γυναίκες.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Πόνος στις πάσχουσες αρθρώσεις
• Προοδευτική δυσκαμψία
• Αστάθεια των αρθρώσεων
• Διόγκωση των αρθρώσεων συχνά συνοδευμένη από παραμορφώσεις
• Τριγμός

ΑΙΤΙΕΣ

Η πρωτοπαθής οστεοαρθρίτιδα είναι άγνωστης αιτιολογίας και φαίνεται ότι συνδέεται με τη διαδικασία της γήρανσης. Οι κυριότερες αιτίες της δευτεροπαθούς οστεοαρθρίτιδας είναι οι συγγενείς ανωμαλίες, αιματολογικά νοσήματα, ενδοκρινοπάθειες, τραυματισμοί, συνεχής χρήση λόγω επαγγέλματος κάποιων αρθρώσεων κ.ά. Οι ομάδες πληθυσμού που κινδυνεύουν περισσότερο είναι οι ηλικιωμένοι και κυρίως οι γυναίκες, οι παχύσαρκοι και τα άτομα με κληρονομικότητα.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Η διάγνωση εκτός της συμπτωματολογίας και του ιστορικού, περιλαμβάνει ακτινολογικό έλεγχο όπου θα φανούν οι αλλοιώσεις των οστών.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορούν να μειώσουν τον πόνο και τις φλεγμονές. Επίσης ασκήσεις φυσιοθεραπείας από ειδικούς.

Ή νευροπαθητική αρθροπάθεια, είναι εκφυλιστική αρθρίτιδα που παρατηρείται κυρίως σε ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Μπορεί να συνοδεύεται και από άλλες παθήσεις όπως σύφιλη και συριγγομυελία.

ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ-ΣΗΠΤΙΚΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

ΓΕΝΙΚΑ

Πρόκειται για φλεγμονή της άρθρωσης που οφείλεται σε λοίμωξή της από βακτηρίδια ή άλλα μικρόβια. Συνήθως προσβάλλονται οι μεγάλες αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων και τα δάχτυλα. Στο 10% περίπου των περιπτώσεων η σηπτική αρθρίτιδα αφορά περισσότερες από μία αρθρώσεις.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Πυρετός
• Έντονο ρίγος
• Πόνος και οίδημα στην άρθρωση
• Παρουσία υγρού στην πάσχουσα άρθρωση
• Ελάττωση της κινητικότητας

ΑΙΤΙΕΣ

Όλες σχεδόν οι περιπτώσεις λοιμώδους αρθρίτιδας των αρθρώσεων των ενηλίκων έχουν σαν αιτία την αιματογενή μόλυνση της άρθρωσης. Από τις συχνότερες αιτίες της σηπτικής αρθρίτιδας είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος από τον οποίο κινδυνεύουν ιδιαίτερα οι ασθενείς που υποφέρουν από αρθροπάθειες, καθώς επίσης και οι τοξικομανείς.

Για τους ενήλικες κάτω των 30 ετών, το πιθανότερο αίτιο προσβολής από σηπτική αρθρίτιδα είναι ο γονόκοκκος. Διάφορα μυκοβακτηρίδια και οι μύκητες μπορούν να προκαλέσουν μια αργά εξελισσόμενη χρόνια λοιμώδη αρθρίτιδα και το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις αρθρώσεις του καρπού και του άκρου χεριού, συνοδευόμενη καμιά φορά και από χαμηλό πυρετό. Ακόμα, έχει διαπιστωθεί, ότι πολλοί ασθενείς με σηπτική αρθρίτιδα έχουν στο ιστορικό τους προηγούμενο τραυματισμό της άρθρωσης. Επίσης η ρευματοειδής αρθρίτιδα προδιαθέτει την ανάπτυξη της σηπτικής αρθρίτιδας.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Η παρακέντηση και η καλλιέργεια του αρθρικού υγρού, καθώς και καλλιέργεια αίματος είναι απαραίτητες εξετάσεις για τη διάγνωση. Η ακτινογραφία, καθώς και η αξονική και μαγνητική τομογραφία μπορούν επίσης να απεικονίσουν τη βλάβη που έχει υποστεί η άρθρωση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η παροχέτευση και χορήγηση αντιβιοτικών είναι οι βασικές θεραπευτικές μέθοδοι αντιμετώπισης της σηπτική αρθρίτιδας. Οι σταφυλοκοκκικές αρθρίτιδες αντιμετωπίζονται με πενικιλλίνη, ενώ οι γονοκοκκικές με καφτριαξόνη. Στη σηπτική αρθρίτιδα επίσης –εκτός από την γονοκοκκική, πρέπει να αφαιρείται με συνεχόμενες παρακεντήσεις το υγρό γιατί αναπαράγεται. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτείται και η χειρουργική παροχέτευση του υγρού.

Υπάρχουν επίσης και άλλες παθήσεις των αρθρώσεων όπως η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αρθρώσεων του αξονικού σκελετού και των μεγάλων περιφερικών αρθρώσεων, η ουρική αρθρίτιδα και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος στα οποία θα αναφερθούμε εκτενέστερα στα αντίστοιχα κεφάλαια.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που θέλοντας να αντιμετωπίσουν ένα αθεράπευτο χρόνιο πρόβλημα αρθροπάθειας τείνουν να κάνουν χρήση εναλλακτικών θεραπειών στην προσπάθειά τους να μειώσουν τα συχνά επώδυνα συμπτώματα, πολλές φορές με πολύ καλά αποτελέσματα.

Η αγιουβέρδα

Προτείνονται διάφορες εναλλακτικές λύσεις για τη θεραπεία των παθήσεων της άρθρωσης, αλλά ο κάθε ασθενής έχει ορισμένα χαρακτηριστικά ανάλογα με τα οποία του προτείνονται διάφορες μακροπρόθεσμες αγωγές. Για περιοδικές κρίσεις και πόνους, μπορείτε να τρίψετε τις πάσχουσες περιοχές με θερμό σησαμέλαιο, μια δυο φορές τη μέρα και μετά να κάνετε ένα ζεστό μπάνιο διάρκειας 20-60 λεπτών. Μπορείτε επίσης να προσθέσετε στις τροφές βότανα όπως καγιέν, κανέλα και ξερό τζίντζερ. Για την οστεοαρθρίτιδα μπορείτε να προσθέτετε μία κουταλιά σούπας καστορέλαιο σε ένα φλυτζάνι ρόφημα τζίντζερ και να το πίνετε το βράδυ πριν να κοιμηθείτε.

Αρωματικά έλαια

Οι εντριβές με αρωματικά έλαια μπορούν επίσης να βοηθήσουν στους πόνους. Φτιάξτε ένα μείγμα από έξι σταγόνες αιθέριο έλαιο rosemary και chamomile και 120 γραμμάρια έλαιο βάσης και τρίψτε τις πονεμένες αρθρώσεις ή προσθέστε στο μπάνιο σας από 10 γραμμάρια rosemary και chamomile παραμένοντας στο ζεστό νερό για 10 λεπτά.

Διατροφή

Μία διατροφή απαλλαγμένη από κρέας και γαλακτοκομικά, αλλά βασιζόμενη κατά κύριο λόγο σε χορταρικά μπορεί να ελαττώσει σημαντικά τα προβλήματα των αρθρώσεων. Διάφοροι χυμοί με περιεκτικότητα σε αντιφλεγμονώδη συστατικά  όπως το βήτα–καροτένιο (μαϊντανός, μπρόκολο, σπανάκι) και χαλκό (μήλα, καρότα, τζίτζερ) είναι πολύ καλή επιλογή γι αυτούς που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα. Το ίδιο ισχύει και για το χυμό ανανά ενώ θα πρέπει να αποφεύγονται τα εσπεριδοειδή και τα λαχανικά της οικογένειας των σολανών (ντομάτες, πατάτες, πιπεριές και μελιτζάνες).

Μασάζ & υδροθεραπεία

Το μασάζ και η υδροθεραπεία βοηθούν ικανοποιητικά στην αντιμετώπιση χρόνιων παθήσεων οστεοαρθρίτιδας και ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Προκειμένου να απαλλαγείτε από δυσκαμψία και διαπεραστικό πόνο τοποθετήστε στην περιοχή μια ζεστή (προσοχή όχι καυτή) κομπρέσα, αλλά για διαξιφιστικό και πιο δυνατό πόνο, χρησιμοποιήστε καλύτερα κρύα κομπρέσα για 10-20 λεπτά. 

Σωματική άσκηση

Το κολύμπι, η γυμναστική, οι ασκήσεις γιόγκα και το περπάτημα είναι επίσης αποτελεσματικοί τρόποι αγωγής.

Φυτοθεραπεία

Η φυτοθεραπεία προτείνει για τους πόνους βάμμα αποτελούμενο από 2 μέρη φλούδα ιτιάς, ένα μέρος ακταία και ένα μέρος τσουκνίδα, τρεις φορές ημερησίως. Τα αρθριτικά συμπτώματα μπορούν επίσης να ελαττωθούν με βιταμίνες Α, Β6, C, Ε και ψευδάργυρος καθώς και συμπλήρωμα θειικής γλυκοζαμίνης που βοηθά στην αποκατάσταση των χόνδρων.

Ομοιοπαθητική

Ο ομοιοπαθητικός σας μπορεί να σας συμβουλέψει φάρμακα για την αντιμετώπιση πόνων και δυσκαμψίας όπως για παράδειγμα Rhus toxicodendron και Bryonia. Πρέπει επίσης να γνωρίζει κανείς ότι για τους ανθρώπους με έντονα προβλήματα παραμορφωμένων αρθρώσεων, κυκλοφορούν σήμερα στο εμπόριο, ειδικά σχεδιασμένα εργαλεία ή άλλα αντικείμενα που κάνουν τη ζωή των ανθρώπων περισσότερο εύκολη, όπως χερούλια για πόρτες και συρτάρια και άλλα βοηθήματα για το μπάνιο και την τουαλέτα.

Από την επιστημονική ομάδα του Υγεία και Ευεξία