Απειλεί το κοτόπουλο την υγεία μας; Οι ειδικοί απαντούν στα νέα ευρήματα για τον καρκίνο

Μια πρόσφατη ιταλική μελέτη έφερε στο προσκήνιο ανησυχητικά στοιχεία που συνδέουν την υπερβολική κατανάλωση πουλερικών —όπως το κοτόπουλο και η γαλοπούλα— με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνων του πεπτικού συστήματος και αυξημένη θνησιμότητα. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση άνω των 300 γραμμαρίων πουλερικών την εβδομάδα φάνηκε να αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου από κάθε αιτία κατά 27%, ενώ ο κίνδυνος για καρκίνους του γαστρεντερικού αυξήθηκε κατά 2,3% — και ακόμη περισσότερο στους άνδρες (2,6%).

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nutrients και προκάλεσαν ανησυχία, καθώς έρχονται σε αντίθεση με την καθιερωμένη αντίληψη ότι το κοτόπουλο αποτελεί πιο υγιεινή επιλογή σε σχέση με το κόκκινο κρέας. Πολλοί καταναλωτές αναρωτιούνται: Μήπως τελικά το κοτόπουλο δεν είναι τόσο ασφαλές όσο πιστεύαμε;

Συσχέτιση δεν σημαίνει αιτιότητα

Σύμφωνα με τους ειδικούς, όπως ο Dr. Wael Harb, αιματολόγος-ογκολόγος στο MemorialCare Cancer Institute και η διατροφολόγος Kristin Kirkpatrick του Cleveland Clinic, τα αποτελέσματα αυτά δεν αποτελούν επαρκή απόδειξη για να ενοχοποιηθεί το κοτόπουλο. Η μελέτη ήταν παρατηρητική και, όπως επισημαίνουν, τέτοιες μελέτες δείχνουν απλώς συσχετίσεις — όχι αιτιακές σχέσεις.

«Η έρευνα αυτή θέτει σημαντικά ερωτήματα, αλλά χρειάζεται προσοχή στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων», δηλώνει ο Dr. Harb. «Το κοτόπουλο αποτελεί βασικό συστατικό υγιεινών διατροφικών προτύπων, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, η οποία έχει συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο και καρδιακές παθήσεις».

Η κα Kirkpatrick συμπληρώνει ότι ο καρκίνος είναι πολυπαραγοντικός και περίπλοκος. «Η εμφάνισή του σχετίζεται με γενετικούς, περιβαλλοντικούς και διατροφικούς παράγοντες, με το κάπνισμα, την ηλικία και τη φλεγμονή. Άρα, το να εστιάσουμε σε ένα μόνο τρόφιμο είναι παραπλανητικό», σημειώνει.

Είναι το κοτόπουλο ή ο τρόπος μαγειρέματος το πρόβλημα;

Ένας βασικός παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι ο τρόπος μαγειρέματος. Το τηγάνισμα, το ψήσιμο στα κάρβουνα ή σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να δημιουργήσει καρκινογόνες ουσίες όπως οι ετεροκυκλικές αμίνες (HCAs) και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs). Αυτές οι ενώσεις σχηματίζονται όχι μόνο στα πουλερικά αλλά και στο κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας.

Η Kirkpatrick υπογραμμίζει τη διαφορά μεταξύ ενός απλού στήθους κοτόπουλου ψημένου στο φούρνο και ενός έτοιμου προϊόντος τύπου chicken nuggets, που έχει υποστεί επεξεργασία και τηγανιστεί. «Ο τρόπος επεξεργασίας και το είδος του προϊόντος παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υγεία», τονίζει.

Άσπρο ή κόκκινο κρέας: τι είναι πιο υγιεινό;

Αν και τα πουλερικά έχουν χαμηλότερα λιπαρά από το κόκκινο κρέας, αυτό δεν μεταφράζεται απαραίτητα σε μειωμένα επίπεδα χοληστερόλης. Μελέτη του 2019 έδειξε ότι και το άσπρο και το κόκκινο κρέας έχουν παρόμοια επίδραση στα επίπεδα LDL («κακής») χοληστερόλης και της απολιποπρωτεΐνης B (apoB).

Επιπλέον, η πρόσφατη μελέτη δεν διευκρινίζει αν τα πουλερικά που καταναλώθηκαν ήταν επεξεργασμένα, τηγανητά ή βιολογικά, αφήνοντας ένα σημαντικό κενό στα συμπεράσματα.

Τι πρέπει να εξετάζουν οι μελλοντικές έρευνες

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι απαιτούνται πιο στοχευμένες και προσεκτικά σχεδιασμένες μελέτες. Ο Dr. Harb τονίζει την ανάγκη για έρευνες που θα λαμβάνουν υπόψη τους παράγοντες όπως ο τρόπος μαγειρέματος, τα επίπεδα επεξεργασίας, τα βιολογικά χαρακτηριστικά των καταναλωτών και η συνολική διατροφή.

Η Kirkpatrick προσθέτει ότι είναι σημαντικό να αξιολογούνται και παράγοντες όπως η φυσική δραστηριότητα, η έκθεση σε φυτοφάρμακα και η χρήση αντιβιοτικών στα ζώα.

Τελικά, πόσο κοτόπουλο είναι ασφαλές να τρώμε;

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι τα ευρήματα δεν αρκούν για να ανατρέψουν τις υπάρχουσες διατροφικές συστάσεις. Η κατανάλωση κοτόπουλου σε ποσότητα έως 300 γραμμάρια την εβδομάδα — ιδανικά άπαχο, χωρίς πέτσα, μη επεξεργασμένο και μαγειρεμένο με υγιεινό τρόπο — θεωρείται ασφαλής.

«Για άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή που δίνουν μεγάλη έμφαση στην πρόληψη, μπορεί να είναι σκόπιμο να μειώσουν την ποσότητα σε 200 γραμμάρια την εβδομάδα και να ενισχύσουν την πρόσληψη ψαριού, οσπρίων και φυτικών πρωτεϊνών», καταλήγει ο Dr. Harb.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

• Di Maso M. et al. (2024). Poultry Consumption and Gastrointestinal Cancer Risk: Findings from a Prospective Cohort Study in Southern Italy. Nutrients.
• Bergeron N. et al. (2019). Effects of red and white meat on lipids and lipoproteins. American Journal of Clinical Nutrition.
• World Cancer Research Fund. Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: A Global Perspective.
• Harvard School of Public Health. Healthy Eating Plate and Healthy Eating Pyramid.