Το Shilajit και η Τεστοστερόνη: Τι Λέει η Επιστήμη για το φυσικό "βιάγκρα"

Το shilajit (στα ελληνικά μουμίο ή ορεινή ρητίνη) είναι μια κολλώδης, σκοτεινή ρητίνη που σχηματίζεται μέσα σε ορεινά πετρώματα. Χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες στην παραδοσιακή ιατρική, κυρίως στην Αγιουρβέδα, για την ανάταση ενέργειας, τη ζωτικότητα και τη γονιμότητα. Στη σύγχρονη εποχή, έχει γίνει πολύ δημοφιλές ως συμπλήρωμα για να “αναζωογονήσει” την τεστοστερόνη, ειδικά μεταξύ ανδρών που ενδιαφέρονται για μυϊκή απόδοση, λίμπιντο και φυσική αντοχή. Ωστόσο, η επιστημονική τεκμηρίωση για αυτή την ιδιότητα δεν είναι ακόμη πλήρης, και αξίζει να δούμε τι δείχνουν οι μελέτες.

Τι είναι το Shilajit

Η ρητίνη του shilajit σχηματίζεται πάνω από εκατοντάδες χρόνια από αποσυντεθειμένη φυτική ύλη σε σχισμές βράχων, κυρίως στα Ιμαλάια. Η σύνθεσή του περιλαμβάνει κυρίως ουσίες όπως φυμικές (humic) ενώσεις και ιχνοστοιχεία (π.χ. ασβέστιο, κάλιο, μαγνήσιο), ενώ οι βιοενεργές του ιδιότητες αποδίδονται κυρίως στο φουλβικό οξύ και σε ενώσεις όπως οι διβενζο-α-πυρόνες.

Σήμερα, το shilajit διατίθεται σε διάφορες μορφές: ως ρητίνη, σε χάπια-κάψουλες, σκόνη ή ακόμα και σε πιο σύγχρονες μορφές όπως γαμμίς.

Οι Επιστημονικοί Ισχυρισμοί και οι Μελέτες

Παρά τη μακρόχρονη χρήση του, οι κλινικές μελέτες πάνω στο shilajit και την τεστοστερόνη είναι περιορισμένες και σχετικά πρωτότυπες.

Η πιο χαρακτηριστική μελέτη είναι τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή και ελεγχόμενη με placebo: περιλάμβανε 75 υγιείς άνδρες ηλικίας 45-55 ετών, οι οποίοι πήραν 500 mg καθαρισμένου shilajit για τρεις μήνες. Στο τέλος της μελέτης παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στα επίπεδα της συνολικής και της ελεύθερης τεστοστερόνης σε σχέση με την ομάδα placebo.

Μια ακόμα παλαιότερη μελέτη, με μικρότερο δείγμα (28 άνδρες με χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων), χρησιμοποίησε 200 mg shilajit καθημερινά για 90 ημέρες και επίσης ανέφερε αύξηση στην τεστοστερόνη. 

Παρά αυτά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, η έρευνα παραμένει περιορισμένη, καθώς και οι δύο μελέτες χρηματοδοτήθηκαν από εταιρεία που παράγει το προϊόν. Δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής ανεξάρτητες, ευρείες έρευνες που να επιβεβαιώνουν πλήρως αυτά τα ευρήματα. 

Ασφάλεια και Κίνδυνοι

Όσον αφορά την ασφάλεια, οι μέχρι τώρα έρευνες δείχνουν ότι η βραχυχρόνια χρήση του shilajit (συνήθως 250-500 mg/ημέρα) φαίνεται καλά ανεκτή χωρίς σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. 

Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για τη μακροχρόνια χρήση, και η καθαρότητα του προϊόντος είναι κρίσιμη. Το shilajit μπορεί να περιέχει βαρέα μέταλλα (όπως μόλυβδο ή αρσενικό) ή άλλους ρύπους, αν δεν έχει ελεγχθεί κατάλληλα από αξιόπιστους προμηθευτές. 

Τελικό Συμπέρασμα

Το shilajit έχει δείξει υποσχόμενα αποτελέσματα για την αύξηση της τεστοστερόνης σε μερικές κλινικές μελέτες, όμως η απόδειξη δεν είναι ακόμη επαρκής για να θεωρηθεί επιστημονικά αποδεδειγμένη λύση “ενίσχυσης τεστοστερόνης”. Οι πρωτογενείς μελέτες έχουν περιορισμούς, και η καθαρότητα των συμπληρωμάτων παίζει μεγάλο ρόλο στην ασφάλεια. Σε περίπτωση που κάποιος σκέφτεται να το χρησιμοποιήσει, είναι σημαντικό να επιλέξει προϊόν υψηλής ποιότητας, ελεγμένο σε ανεξάρτητα εργαστήρια, και να συμβουλευτεί επαγγελματία υγείας πριν την πρόσληψη.

Βιβλιογραφία

• Gladutytė, Lina, MSc. Shilajit for Testosterone: Scientific Evidence. WellnessPulse. WellnessPulse
• Pandit, S. κ.ά. Clinical evaluation of purified Shilajit on testosterone levels in healthy volunteers. PubMed. PubMed
• “Scientific Studies on Shilajit: Benefits & Safety.” Shilajit Research Journal. Shilajit Research Journal
• Cleveland Clinic. Shilajit Benefits, Side Effects and Uses. Cleveland Clinic
• Healthline. Shilajit: 9 Benefits, Side Effects, and More.